آیا گوش دادن به آهنگ های موتزارت کودکان را با هوش می کند؟
در سالهای اخیر، اصطلاحی به نام «اثر موتزارت» (Mozart Effect) به یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در حوزه رشد شناختی کودکان تبدیل شده است. بسیاری از والدین با این باور که گوش دادن به قطعات موسیقی کلاسیک – بهویژه آثار ولفگانگ آمادئوس موتزارت – میتواند هوش کودکانشان را افزایش دهد، شروع به پخش روزانهی این نوع موسیقی برای نوزادان و کودکان خود کردهاند. اما آیا این باور پایه و اساس علمی دارد؟
ریشهی ماجرا از کجاست؟
ماجرای «اثر موتزارت» به پژوهشی در دهه ۱۹۹۰ بازمیگردد که در آن، شرکتکنندگان پس از گوش دادن به یکی از سوناتهای موتزارت، عملکرد بهتری در آزمونی با محتوای فضایی-ریاضی نشان دادند. رسانهها بلافاصله از این یافتهها چنین نتیجهگیری کردند که گوش دادن به موتزارت باعث باهوشتر شدن میشود؛ ادعایی که توجه گستردهای را در سطح جهانی به خود جلب کرد.
اما علم چه میگوید؟
پژوهشهای بعدی نشان دادند که تأثیر مثبت مشاهدهشده در مطالعهی اولیه، نه دائمی و نه مختص به موتزارت بوده است. در واقع:
- تأثیر مثبت صرفاً موقتی و ناشی از افزایش خلقوخو و تمرکز لحظهای است.
- هر موسیقیای که فرد از آن لذت ببرد و به آرامش یا انگیزه ذهنی او کمک کند، میتواند بهبود موقتی در عملکرد شناختی ایجاد کند.
- هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد گوش دادن به موسیقی موتزارت بهتنهایی باعث افزایش ضریب هوشی یا توانایی ذهنی بلندمدت کودک میشود.
موسیقی چگونه واقعاً به رشد ذهنی کودک کمک میکند؟
با این حال، نباید از نقش کلیدی موسیقی در رشد مغز کودکان غافل شد. مطالعات متعدد تأیید کردهاند که:
- آموزش موسیقی (مثلاً نواختن سازهایی چون فلوت یا بلز) میتواند باعث تقویت حافظه، تمرکز، هماهنگی حرکتی و مهارتهای زبانی شود.
- قرار گرفتن در محیطهای موسیقیمحور، خلاقیت، نظم ذهنی و رشد اجتماعی کودک را نیز تقویت میکند.
- موسیقی میتواند ابزاری بسیار مؤثر برای مدیریت احساسات، کاهش اضطراب و تقویت اعتماد به نفس کودک باشد.
جمعبندی
اگرچه گوش دادن به موسیقی کلاسیک مانند آثار موتزارت ممکن است اثرات مثبتی بر خلقوخو و تمرکز کودک داشته باشد، اما نمیتوان آن را بهعنوان راهی برای افزایش هوش معرفی کرد. به جای تکیه بر افسانهی «اثر موتزارت»، بهتر است فرصتهایی واقعی برای رشد کودک فراهم کنیم، مانند:
- یادگیری سازهای ساده در سنین پایین
- بازیهای موسیقیمحور
- آموزشهای ریتمیک متناسب با سن کودک
در نهایت، موسیقی ابزاری نیرومند است، اما کلید رشد هوشی کودک در تعامل، آموزش فعال، تغذیه ذهنی مناسب و عشق والدین نهفته است.
دیدگاه خود را بنویسید